Праблема самавольнага будаўніцтва па-ранейшаму застаецца актуальнай. Якія растлумачальныя работы з насельніцтвам не праводзіліся б, усё роўна людзі незаконна ўзводзяць будынкі, а потым не ведаюць, як іх узаконіць.
Галоўны спецыяліст аддзела архітэктуры і будаўніцтва, жыллёва-камунальнай гаспадаркі райвыканкама Наталля ДАРЭЧКІНА ў інтэрв'ю адказала на пытанні, якія часцей за ўсё задаюць тыя, хто займаецца самавольным будаўніцтвам.
– Наталля Мікалаеўна, раскажыце, што прынята лічыць самавольным будаўніцтвам?
– Згодна з артыкулам 223 Грамадзянскага кодэкса РБ, самавольнае будаўніцтва – гэта дзейнасць асобы па стварэнні або змене нерухомай маёмасці шляхам будаўніцтва, рэканструкцыі (прыбудовы, надбудовы, перабудовы) капiтальнага будынка, калi яно зроблена:
- на самавольна занятым зямельным участку;
- на зямельным участку, які выкарыстоўваецца не па мэтавым прызначэнні або прадстаўлены дзяржаўным органам, які не мае паўнамоцтваў на прыняцце адпаведнага рашэння, і (або) без правядзення аўкцыёну, калі прадастаўленне зямельнага ўчастка магчыма толькі па яго выніках, і (або) прадастаўленым з парушэннем устаноўленай чаргі прадастаўлення зямельных участкаў, і (або) без папярэдняга ўзгаднення месца размяшчэння зямельнага ўчастка, калі ў адпаведнасці з заканадаўчымі актамі гэта патрэбна;
- без атрымання неабходных дазволаў на будаўніцтва, рэканструкцыю або выкананне гэтых работ без праектнай дакументацыі ў выпадках, калі неабходнасць яе падрыхтоўкі прадугледжана заканадаўствам, альбо з істотнымі парушэннямі горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў і правілаў, калі іншае не ўстаноўлена Прэзідэнтам РБ.
– З якімі выпадкамі самавольнага будаўніцтва даводзіцца сутыкацца і якія рашэнні па іх прынятыя сёлета?
– Самавольная забудова – гэта не толькі будаўніцтва на сядзібных участках, але і рэканструкцыя ці перапланіроўка кватэры без неабходных дазволаў. Асноўныя выпадкі – рэканструкцыя жылых дамоў за кошт павелічэння іх плошчы, узвядзенне гаспадарчых пабудоў. У гэтым годзе прынята 35 рашэнняў аб прыняцці аб'ектаў самавольнай забудовы ў эксплуатацыю.
– Якія яшчэ могуць прымацца рашэнні пры выяўленні фактаў, так званых “самаволак”?
– Пры самавольным будаўніцтве без атрымання дазволаў на будаўніцтва і рэканструкцыю альбо без праектнай дакументацыі, з істотнымі парушэннямі горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў і правілаў прымаецца адно з рашэнняў:
- аб працягу будаўніцтва (прыняцці самавольнай пабудовы ў эксплуатацыю і яе дзяржаўнай рэгістрацыі ва ўстаноўленым парадку), калі захаванне пабудовы не цягне істотных парушэнняў горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў і правілаў;
- аб зносе самавольнай пабудовы і прывядзенні зямельнага ўчастка ў стан, прыдатны для выкарыстання па мэтавым прызначэнні, з устанаўленнем тэрмінаў выканання гэтых дзеянняў, калі захаванне пабудовы цягне істотныя парушэнні горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў і правілаў;
- аб прывядзенні самавольнай пабудовы ў ранейшы, да ажыццяўлення самавольнага будаўніцтва, стан, з вызначэннем у такім рашэнні тэрмінаў выканання гэтых дзеянняў, калі захаванне пабудовы цягне істотныя парушэнні горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў і правілаў.
– Хто прымае такія рашэнні?
– Пры райвыканкаме дзейнічае камісія, якая па заяве забудоўшчыка правядзе абследаванне самавольнай пабудовы. Пры гэтым, зверне ўвагу на размяшчэнне аб'екта ў адносінах да іншых будынкаў, сістэмы ацяплення, электра- і водазабеспячэння, каналізацыі, а таксама на тэхнічны і эстэтычны стан.
– Якая адказнасць прадугледжана за самавольнае будаўніцтва?
– У адпаведнасці з артыкулам 21.12 КаАП РБ, самавольнае будаўніцтва жылых дамоў, вытворчых, гаспадарчых, культурна-бытавых ці іншых будынкаў і збудаванняў цягне накладанне штрафу ў памеры ад 20 да 100 б в, на індывідуальнага прадпрымальніка – ад 20 да 100 б в, а на юрыдычную асобу – да 500 б в.
Варта таксама памятаць, што прыцягненне да адміністрацыйнай адказнасці і факт выплаты штрафу асобай, якая зрабіла адміністрацыйнае правапарушэнне, не з'яўляецца падставай для ўзаконьвання самавольнай пабудовы.
Грамадзянін, які ажыццявіў самавольнае будаўніцтва, не мае ні права ўласнасці на такую пабудову, ні права карыстацца і распараджацца ёй – прадаваць, дарыць, здаваць у арэнду, рабіць іншыя здзелкі (напрыклад, завяшчаць).
– Колькі спраў аб адміністрацыйных парушэннях было ўзбуджана з гэтай нагоды за мінулы перыяд 2018 года?
– З 1 студзеня па 1 ліпеня бягучага года па артыкуле 21.12 “самавольнае будаўніцтва” распачата пяць адміністрацыйных спраў.
– А калі юрыдычная асоба самавольна пабудавала будынак на ўласным участку? Напрыклад, ёй прадастаўлены тры гектары для будаўніцтва і абслугоўвання аднаго будынка, а яна пабудавала на ім два. Ці зможа ў такім выпадку юрыдычная асоба ўзаконіць другі будынак?
– Абавязковая ўмова – захаванне горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў, ад чаго ўсё і будзе сыходзіць. У такім выпадку асоба, якая ажыццявіла самавольную пабудову, мае права звярнуцца ў суд за прызнаннем права ўласнасці на яе. Калі хадайніцтва задаволяць, і такое рашэнне будзе вынесена, гэта паслужыць падставай для прыняцця райвыканкамам рашэння аб прадастаўленні зямельнага ўчастка або аб змене ўжо існуючага мэтавага прызначэння.
– У выпадку, калі грамадзянін самавольна пабудаваў будынак на зямельным участку, які яму належыць, працэдура атрымання дазволу будзе такая ж?
– Так, працэдура абсалютна аднолькавая для ўсіх. У судовым парадку можа быць прызнана права ўласнасці на самавольную пабудову, калі гэта звязана з выкарыстаннем зямельнага ўчастка не па мэтавым прызначэнні. Калі самавольнае будаўніцтва ажыццёўлена без атрымання неабходных рашэнняў альбо без праектнай дакументацыі, калі яна неабходна, або з істотнымі парушэннямі горадабудаўнічых і будаўнічых нормаў і правілаў, у такіх выпадках выканкам можа прыняць рашэнне аб прыняцці яго ў эксплуатацыю і рэгістрацыі ва ўстаноўленым парадку ці аб зносе такой пабудовы і прывядзенні зямельнага ўчастка ў прыдатны для выкарыстання стан, альбо аб прывядзенні самавольнай пабудовы ў ранейшы стан.
– За чый кошт вырабляецца знос самавольнай пабудовы?
– Вядома ж, асобай, якая ажыццяўляла такое будаўніцтва, альбо яе законным прадстаўніком, ці за кошт такіх асоб. У выпадку адмовы гэтых асоб выконваць рашэнне райвыканкама, якое ўступіла ў сілу, мясцовы выканаўчы і распарадчы орган (упаўнаважаная ім арганізацыя) робяць знос самавольнай пабудовы і прывядзенне зямельнага ўчастка ў прыдатнае для выкарыстання па мэтавым прызначэнні стан ці прывядзенне пабудовы ў ранейшы, да ажыццяўлення самавольнага будаўніцтва, выгляд. Спагнанне выдаткаў за такія працы адбываецца ў судовым парадку.
Каб не парушаць патрабаванняў заканадаўства, заўсёды, калі набываеце кватэру ці будынак, патрабуйце ведамасць тэхнічных характарыстык. А перад пачаткам будаўніцтва аб'ектаў на выдзеленым зямельным участку паклапаціцеся аб наяўнасці дазволаў на будаўніцтва і праектнай дакументацыі.
Для атрымання тлумачэнняў па ўсіх пытаннях самавольнага будаўніцтва або перапланіроўкі жылля неабходна звярнуцца ў аддзел архітэктуры і будаўніцтва, жыллёва- камунальнай гаспадаркі райвыканкама (г. Бялынічы, вул. Савецкая, 29, каб. № 1, тэл .: 78-745).